Linux Nedir Yenir Mi?

Helsinki Üniversitesi’nde bir öğrenci: Linus Torvalds.

1991’de ilk PC’sini alıyor, bir ay Prince of Persia oynuyor.

Minix işletim sistemini pek seviyor ama birçok istediği özelliği de bulamıyor.

Temmuz’da posix standart tanımları üzerine bilgi toplamaya başlıyor.

Ağustos sonunda haber gruplarından öneri toplamaya başlıyor.

"Bir elin nesi var, birkaç milyon elin sesi var" atasözünden hareketle başdöndürücü bir hızla gelişerek, bugünkü halini alıyor.

Linux, Liinuks veya Lihnuks şeklinde okunuyor.

İngilizce bir kelime olmadığı için; Linaks, Layneks, Laynaks gibi okunuş biçimleri yanlış.

Genel bir tartışma yarattığı için Linux’un yaratıcısı Linus Torvalds, kendi sesini bir ses dosyasına kaydederek Linux’un kendisinin okuduğu biçmini internetten dağıtıyor.

Linux, aslında GNU/Linux işletim sisteminin sadece çekirdeğine (kernel) verilen isim.

Birçok program ile bezenen Linux çekirdeği, bir Linux dağıtımını oluşturur.

Dosya listeleme komutu bile ayrı bir programdır, çekirdeğin bir parçası değildir.

İlk doğduğunda özgür olan yazılımlar 1976’da ABD’nin telif hakları ya*sası ile kısıtlanmaya başlıyor.

Özgür = Çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme.

MIT’de çalışan Richard M. Stallman’ın canına tak ediyor, Xerox bir yazıcı fitili ateşliyor.

GNU Projesi’ni 1983’te başlatıyor. Yazılımın topluma ait olması, özgür olması gerektiğini savunuyor.

Hedef: Tamamen özgür yazılımlardan oluşan bir işletim sistemi yazmak.

Kanıtlanmış bir model/dizayn ve geriye dönük uyumluluk için UNIX seçiliyor.

GNU = Gnu’s Not UNIX (GNU, UNIX değildir)

Derleyiciler, editörler, e-posta yazılımları, …​

GPL (Genel Kamu Lisansı) hazırlanıyor.

1990’ların başında özgür işletim sisteminin çekirdek (kernel) kısmı dışında tüm büyük parçaları tamamlanıyor.

1991’de duyurulan Linux çekirdeği GNU projesini "kaza eseri" tamamlıyor ve bir bütün oluşturuyorlar.

Donanımlar için bir arayüz sağlar.

Dosya sistemleri, ağ altyapısı gibi temel fonksiyonları da bulundurur.

Yazılımlar milisaniye mertebesinde çekirdekten istekte bulunuyor.

Linux vızır vızır akan bir trafiğin ortasındaki polis gibidir.

Polis hata yaparsa ne olur?

UNIX bir işletim sistemleri grubuna verilen genel bir addır.

Linux, UNIX modelini kullanır ve tüm avantajlarını taşır.

UNIX, çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için defacto standart (genel kabul görmüş) işletim sistemidir.

1996: Halk logo/maskot ister!

Birçok güçlü-kuvvetli yaratık önerildi: Kartal, piranha, köpek balığı, …​

Linus Torvalds, penguenleri özel olarak sevdiğini söylüyor.

Çeşitli penguen şekilleri öneriliyor.

Linus Torvalds, upuzun bir tarifle hayalindeki pengueni anlatıyor.

Penguene ad takılıyor: Tux.

PC — Kişisel bilgisayarlar

Cep telefonları (Ör: Android)

Tabletler (Ör: Meego)

E-kitap okuyucular (Ör: Kindle)

Akıllı ocaklar (Ör: TEBA)

Saatler (Ör: Casio)

Video oynatıcılar

ADSL Modemler (Ör: Airties)

Süper bilgisayarlar (Ör: IBM S/390)

Apple PowerPC

Paro makinaları

TTnet, Superonline ve benzeri Internet Servis Sağlayıcıları

Dış Ticaret Müsteşarlığı, EPDK ve benzeri kamu kurumları

Ege, Bilgi, ODTÜ ve benzeri üniversiteler

Türk Silahlı Kuvvetleri

Yapı Kredi Bankası

Karel Elektronik

Show TV

TAV Havalimanı İşletmeleri

Anadolu Sigorta

Pepsi Türkiye

Biletix

Özgür: Farklı bir dünya, farklı bir felsefe

Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor

Güvenilir ve güçlü

Esnek: onu istediğiniz şekle sokabilirsiniz

Düşük sahip olma maliyeti (TCO)

Yatırımın geri dönüşü (ROI)

Çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için tasarlanmıştır.

İsviçre çakısı gibidir. Hemen her servisi ve standardı destekler. Heterojen ağlar için idealdir.

Açık kaynak kodlu olduğu için, güvenliği onbinlerce programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir.

Uzaktan yönetimi çok güçlü ve kolaydır. Sunucuya fiziksel müdahele gerektirmeyen (donanım parçası eklemek gibi) her şeyi uzaktan yapabilirsiniz.

Linux her durumda servis vermeye devam etmek için tasarlanmıştır. Bir program kurduğunuzda, güncellediğinizde (çekirdek hariç) ya da ayarlarını değiştirdiğinizde makinayı kapatıp-açmanız gerekmez.

Değişik pencere yöneticileri (Kde, Gnome, Fluxbox, vb) kullanabiliyor. Tek bir görünüş ve pencere sistemine saplanıp kalmıyorsunuz.

Her tip video’yu izleyebilir, her tip müziği dinleyebilirsiniz.

Virüssüz bir hayat!

Sürücü peşinde koşmayın — Linux birçok donanım sürücüsü ile beraber geliyor.

Türkçe. Sadece işletim sistemi değil, kurduğunuz birçok program da!

Reklam yok, deneme sürümü yok.

Seri numarası, lisans anahtarı, dongle ve benzeri kullanımınızı kısıtlayıcı araçlar kullanılmıyor.

Tek adımda yalnız temel işletim sistemi değil, dağıtımın depolarından kurduğunuz tüm yazılımları güncelliyor. Ayrı ayrı yazılımların ve donanım sürücülerinin güncellemelerini takip etmeniz gerekmiyor.

Aynı bilgisayarı n tane kullanıcı, birbirlerinin masaüstü ayarlarına ve dosyalarına hiç dokunmadan kullanabiliyor.

Linux terminalleri güçlü bir ana sunucuda tüm programlarını çalıştırıp, sadece görüntüsünü kendine aktararak çalışabiliyor. Böylece, disksiz / düşük güçte masaüstü bilgisayarları yüksek performansla kullanılabiliyor.

Her türlü geliştirme aracı, hata ayıklama aracı, derleyici, pek çok programlama dili için geliştirme ortamına, geliştirme belgelerine kolaylıkla ve ücretsiz erişebiliyorsunuz.

En çok kullanılan programlama dillerinin çoğunun doğal ortamıdır.

Son kullanıcı öncelikli geliştirilen sistemlerin programlama araçları da son kullanıcılar düşünülerek geliştiriliyor, bu da geliştiricinin kendisini "geliştirmesinin" önüne geçiyor.

Hemen her alanda yazılmış uygulama ve kitaplıkların kaynak koduna erişebiliyorsunuz, istediğiniz gibi inceleyip kullanabiliyor, değiştirebiliyorsunuz.

Sadece kaynak kodu değil, kodun gelişim sürecini de yakından takip edebiliyor, hatta sürece dahil olabiliyorsunuz.

Kodu yazan kişilerle aracı olmadan birebir iletişim kurabiliyorsunuz.

Sisteme olan hakimiyetiniz ile daha verimli çalışan programlar yazabilir, sorun yaşandığında sorunun nerede olduğunu çok daha rahat bulabilirsiniz.

Gizli sistem fonksiyonları endişesi olmadan kodlama yaparsınız, "iyi kod kazanır".

"Birden fazla masaüstü" teknolojisi, hem masaüstünü hem geliştirme ortamını istediğiniz şekilde özelleştirebilme, daha yetenekli "fare kullanmadan çalışabilme ortamı" vs. sayesinde hızlı ve verimli geliştirme yapılabiliyor.

Hızlı ve güvenli uzaktan erişim teknolojisi sayesinde uzaktaki bir sisteme bağlanıp sorunu incelemek, hata ayıklamak hatta programı orada derlemek çok daha kolay.

Linux, Windows ile aynı bilgisayara kurulabiliyor. Bilgisayar açılırken hangi işletim sisteminden açacağınızı seçebiliyorsunuz.

Linux, Windows serisinin kullandığı tüm dosya sistemlerini tanıyor (FAT16, VFAT, FAT32, NTFS, Joliet, vb).

Microsoft Ağı’na tam entegre olabiliyor. Tüm Windows bilgisayarlarla beraber Ağ Komşuları’nda yer alabiliyor.

Libre/OpenOffice ofis paketleri Word, Excel, Powerpoint dosyalarını açabiliyor.

DOSEmu ile DOS altında çalışan programlar emüle edebiliyor.

Wine (ve türevleri) ile Windows altında çalışan -bazı- programları çalıştırabiliyor.

Cedega (WineX) ile Windows’taki DirectX emule edilerek birçok oyun çalıştırabiliyor.

Crossover Office ile Internet Explorer, Microsoft Office, Visio gibi Microsoft yazılımları linux altında kullanılabiliyor.

Xen, Vmware, Virtualbox gibi sanallaştırma araçları ile Linux’ta bir pencerede Windows açılarak tüm yazılımlar kullanılabiliyor.

Kullanıcıların %31’i web sitelerinde sörf yapmak için Firefox’u tercih ediyor.

Dünyadaki her 100 web sitesinden 70’ı Apache web sunucusu ile hizmet veriyor..

Google’da yaptığınız her aramada GNU/Linux kullanıyorsunuz.

Büyük animasyon ve görsel efekt firmalarında sunucu/masaüstünde %95 oranında GNU/Linux kullanılıyor.

En kesintisiz hizmet veren 10 web barındırma firmasının tamamı GNU/Linux ya da FreeBSD kullanıyor.

Gartner, 2012’de kapalı kaynak kodlu yazılımların %80’inin açık kaynak teknolojileri kullanacağını öngörüyor.

Venezüela, kamu kurumlarına yalnızca özgür yazılımlar alıyor.

TÜBİTAK, GNU/Linux temelli Pardus yerel dağıtımını geliştiriyor.

Öğrenme, geliştirme, kullanma özgürlüğü

Tekerleğin tekrar tekrar icat edilmemesi / daha hızlı gelişim

Toplumsal barış / dayanışma arttırması, "beraber" üretme kültürünün hatırlanması

İnsanlığın bilgisinin korunması: Yazılımlar özgür olmazsa, o yazılımlarla ürettirilen/saklanan veriler de özgür olmaz.

Wikipedia: Özgür Ansiklopedi

OpenStreetMap: Sokak Haritası

Creative Commons: Yazarlar, Sanatçılar ve Öğretmenler İçin Lisans

Open Access: Açık Bilimsel Kütüphane

Open Source Hardware: Özgür Donanım

Open Content Film: Özgür Sinema

Open Source Medicine: Özgür İlaç

Open Source Biology: Özgür Biyoloji

Yalnız değilsiniz, mutlaka sizden önce birisi aynı problemle karşılaşmıştır.

Google arama motoru dostunuzdur.

Mutlaka iletişim kurun!

Yardımlaşma Noktaları → http://www.linux.org.tr/yardim/

2010’dan beri yapılıyor

Linux Sistem Yönetimi (1, 2, 3. düzey)

Ruby on Rails ile Web Uygulama Geliştirme

Python ve Django ile Web Uygulama Geliştirme

PHP ile Web Uygulama Geliştirme

Ön-yüz (Front-end) Web Uygulama Geliştirme

Web Uygulama Güvenliği

Ağ Güvenliği ve Sızma Testleri

Kriptoloji ve Ters Kod Mühendisliği

Konferans her yıl Ocak sonu ya da Şubat başında

Konferanstan önce 4 gün boyunca eğitim veriliyor

Her yıl farklı bir şehirde

Bu sene 60+ sınıfta eğitim verildi

Yurtlarda ucuz konaklama

2002’den beri yapılıyor

Her yıl Mart-Nisan aylarında

İki gün boyunca paralel salonlarda 45’er dakikalık oturumlar

Özgür yazılımlarla ilgili çok çeşitli konular anlatılıyor

Firma standları ve yoğun sohbet

2010’dan beri yapılıyor

Her yıl Ekim-Kasım aylarında

İki gün boyunca paralel salonlarda 45’er dakikalık oturumlar

(Özgür) web teknolojileri ile ilgili çok çeşitli konular anlatılıyor

Firma standları ve yoğun sohbet

Linux ile her şeyi yapabilir miyim?

Linux gerçekten hiç çökmüyor mu?

Linux bu kadar iyi ise neden herkes Windows kullanıyor?

Linux, Microsoft’a bir tepki mi?

Microsoft’ta teknik desteği kurumdan alabiliyorum, Linux’ta üst merci olarak nereye başvuracağım?

Neden tek bir Linux dağıtımı yok?

Linux ne zaman paralı olacak?

Deli mi bu özgür yazılımcılar? Aç kalmıyorlar mı?